Νέα αρχαιολογικά δεδομένα ανακοίνωσε ο καθηγητής Αλέξανδρος Μαζαράκης -Αινιάν σε χθεσινή ημερίδα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Σημαντικά ευρήματα, που περιλαμβάνουν αρχαία κτίρια και σημαντικά τεκμήρια χιλιάδων χρόνων, έχουν έρθει στο φως στη διάρκεια της τριετούς συστηματικής έρευνας που διεξάγει ο Τομέας Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορία Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (ΙΑΚΑ), σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας στη θέση «Κεφάλα», στη βορειοανατολική πλευρά της Σκιάθου. Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα νεότερα ευρήματα, τα οποία ανακοίνωσε χθες ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν στη διάρκεια ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, υπογραμμίζοντας ότι δίνουν το στίγμα «της μοναδικής έως τώρα γνωστής θέσης των πρώιμων ιστορικών χρόνων στις Σποράδες, στην Κεφάλα της Σκιάθου, η οποία είναι ιδιαίτερης σπουδαιότητας».
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Τα σημαντικότερα ευρήματα των τριών τελευταίων ετών που σταδιακά αποκαλύπτουν την εικόνα του πρώιμου αυτού οικισμού και ανακοινώθηκαν χθες από τον Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, εντοπίστηκαν στη νότια πλευρά του οικισμού.
Συγκεκριμένα, ήρθαν στο φως τρία κτίρια, τα οποία οι ερευνητές ονόμασαν Α, Β και Γ, που αντιπροσωπεύουν τρεις διαφορετικές φάσεις κατοίκησης, δεδομένου ότι τα τρία οικοδομήματα, που έχουν εντοπιστεί στο εσωτερικό της αρχαίας πόλης και σε επαφή με το οχυρωματικό τείχος, κτίστηκαν το ένα πάνω στο άλλο.
Το κτήριο Α είναι ελλειψοειδές, έχει, δηλαδή οβάλ σχήμα και χρονολογείται στη μεταβατική περίοδο από τον 8ο στον 7ο αιώνα π.Χ. και ενδεχομένως καταστράφηκε από πυρκαγιά. Η συγκεκριμένη ανακάλυψη είναι πολύ ενδιαφέρουσα, διότι φανερώνει ότι τα καμπυλόγραμμα οικοδομήματα που εντοπίζονται στην Εύβοια και τη Θεσσαλία κατά τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους, χαρακτηρίζουν και τα νησιά των Β. Σποράδων.
Ο χώρος Γ βορειότερα ήταν ημι-υπαίθριος και σχετίζεται με το ελλειψοειδές οικοδόμημα. Τα κατάλοιπα από μεταλλευτικούς κλιβάνους που βρέθηκαν, πιστοποιούν την κατεργασία μετάλλων στην Κεφάλα. Βόρεια του κτιρίου Α αποκαλύφθηκε τμήμα του ορθογώνιου κτιρίου Β που φαίνεται ότι ήταν ημιυπόγειο και κατέστρεψε τμήμα του Α. Η απουσία κεραμικής στο κτίριο, δεν επιτρέπει την ακριβή χρονολόγησή του, αλλά μια υπόθεση, με βάση κάποια θραύσματα που βρέθηκαν σε άμεση σχέση με αυτό, είναι ότι κτίστηκε στα μέσα του 6ου αιώνα π. Χ ή λίγο νωρίτερα και εγκαταλείφθηκε στη διάρκεια της κλασικής περιόδου.
Εξωτερικά των κτιρίων αλλά και εσωτερικά του κτιρίου Α σε επίπεδο χαμηλότερο της θεμελίωσής του, εντοπίστηκε ένα εκτενές στρώμα καύσης σε επαφή με το φυσικό βράχο που ανήκει στην περίοδο της πρωιμότερης κατοίκησης του οικισμού. Η κεραμική που εντοπίζεται στο στρώμα αυτό, εκτείνεται από τα τέλη του 11ου ή τον πρώιμο 10ο αιώνα π.Χ. Πέραν της κεραμικής, το στρώμα αυτό περιείχε εντυπωσιακό αριθμό θαλασσινών οστράκων, που φαίνεται να αντιπροσωπεύουν απορρίψεις τροφής από τον οικισμό, κάποια μορφή απόθεσης ίσως, αλλά μέχρι σήμερα κανένα αρχιτεκτονικό κατάλοιπο δεν μπορεί να συσχετισθεί με την πρώιμη αυτή φάση.
Σε μικρή απόσταση, στο νότιο άκρο του όρμου του Ξάνεμου, Ν.Δ. του οικισμού, εντοπίστηκαν δύο παιδικές ταφές μέσα σε αγγεία (εγχυτρισμοί) των αρχών του 5ου π.Χ. αιώνα, που φαίνεται να αποτελούν τμήμα παιδικής νεκρόπολης των ύστερων αρχαϊκών - πρώιμων κλασικών χρόνων.
Εξωτερικά του πλατώματος, όπου ανακαλύφθηκαν τα τρία κτίρια, εντοπίστηκε τάφος, που χρονολογείται στο τέλος του 5ου - αρχές του 4ου αι. π.Χ. ο οποίος ήταν έτοιμος να καταρρεύσει στη θάλασσα. Παράλληλα, οι λίθινες πλάκες που εντοπίστηκαν διάσπαρτες στο χώρο, υποδεικνύουν τη θέση της νεκρόπολης ΝΑ του οικισμού.
Αρχαιολογικές έρευνες
Ο Τομέας Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (ΙΑΚΑ), σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, μετά την ολοκλήρωση τριετούς συστηματικής επιφανειακής έρευνας (2009-2011), διενεργεί συστηματική ανασκαφή στη θέση «Κεφάλα», στη βορειοανατολική πλευρά της Σκιάθου.
Επικεφαλής της Πανεπιστημιακής ερευνητικής ομάδας είναι ο καθηγητής Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν, ενώ επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας είναι, αντίστοιχα, η τ. προϊσταμένη, νυν διευθύντρια επί τιμή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, Δρ. Αργυρούλα Δουλγέρη-Ιντζεσίλογλου και η αρχαιολόγος Ελένη Χρυσοπούλου. Το ανασκαφικό πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (2009-2014) και στηρίζεται από τον Εξωραϊστικό Σύλλογο του «Ξανέμου» και το Δήμο Σκιάθου.
Η οχυρωμένη θέση που ανασκάπτεται, είναι γνωστή τουλάχιστον από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 και πιθανώς θα μπορούσε να ταυτιστεί με την παλαιότερη από τις δύο πόλεις της Σκιάθου, την Παλαισκίαθο.
«Με βάση τα επιφανειακά ευρήματα, ενδείξεις πρώιμης δραστηριότητας εμφανίζονται ήδη από το 10ο αιώνα πΧ, ενώ η θέση φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 5ου αιώνα, λίγο μετά την ίδρυση της κλασικής πόλης της Σκιάθου, η οποία βρίσκεται στη θέση της σημερινής ομώνυμης πόλης. Εντούτοις, η κορυφή του πλατώματος συνέχισε να βρίσκεται σε χρήση και κατά την ελληνιστική περίοδο» υπογραμμίζει ο κ. Μαζαράκης.
Κατά τη διάρκεια της επιφανειακής έρευνας, εκτός από τη συστηματική περισυλλογή επιφανειακών ευρημάτων, έγιναν καθαρισμοί και σχεδιάστηκαν τμήματα της όψης και της κάτοψης του οχυρωματικού τείχους.
Η ανασκαφική δραστηριότητα των ετών 2012-2014 επικεντρώθηκε εξωτερικά του οχυρωματικού τείχους, στο καλύτερα σωζόμενο τμήμα του στα Ν.Δ. της θέσης. Στο σημείο αυτό σώζεται ικανοποιητικά τμήμα της όψης του τείχους και ενδεχομένως μια από τις πύλες της οχύρωσης. Στην εσωτερική πλευρά του τείχους, εικάζεται ότι υπήρχαν κάποιοι στεγασμένοι, ορθογώνιοι χώροι, ο ρόλος και λειτουργία των οποίων δεν είναι δυνατόν να αποσαφηνιστούν.
Σημαντικός οικισμός
Επιφανειακά, στο πλάτωμα της χερσονήσου όπου είχε αναπτυχθεί ο οικισμός, διακρίνονται ελάχιστα αρχιτεκτονικά λείψανα λόγω της πλούσιας βλάστησης και των επιχώσεων. Στην κορυφή του πλατώματος αποκαλύφθηκαν μια σειρά από υπολείμματα κατασκευών και τοίχων που ίσως είναι μεταγενέστεροι.
Το γεγονός, ωστόσο, ότι ανακαλύφθηκαν αποσπασματικά πήλινα ειδώλια, ψηφίδες από υαλόμαζα, αλλά και κοκάλινες βελόνες (οστέινες), ίσως αποτελεί ένδειξη για την ύπαρξη ιερού στη συγκεκριμένη θέση, το οποίο παρέμεινε σε λειτουργία και μετά την εγκατάλειψη του οικισμού.
Εσωτερικά του τείχους στη ΒΔ πλευρά του οικισμού έχει ερευνηθεί μικρή κιβωτιόσχημη κατασκευή μάλλον λατρευτικού χαρακτήρα, καθώς περιείχε οστά ζώων και μεταλλικά αντικείμενα, ίσως αναθηματικά.
Συμπερασματικά, ο κ. Μαζαράκης αναφέρει ότι «τα έως τώρα ευρήματα υποδεικνύουν έναν κομβικό πρώιμο οικισμό του κεντρικού Αιγαίου, σε άμεση επαφή κυρίως με τη Θεσσαλία και την Εύβοια. Η Σκιάθος, όπως και τα παρακείμενα νησιά των Σποράδων, θα πρέπει να αποτέλεσαν για τους Ευβοείς, τους ενδιάμεσους σταθμούς στην πορεία τους προς το Θερμαϊκό κόλπο και τη Χαλκιδική. Η γεωγραφική θέση της Κεφάλας διευκόλυνε τις επαφές μεταξύ του κεντρικού και βόρειου ελλαδικού χώρου όχι μόνο κατά την πρωιμότερη και κύρια φάση ακμής του, αλλά και σε όλη τη διάρκεια της ζωής της. Τα αποτελέσματα των ερευνών τα τελευταία χρόνια, παρέχουν τις πρώτες θετικές ενδείξεις για την αποκάλυψη μιας πολύ ενδιαφέρουσας θέσης, άγνωστης έως σήμερα».
No comments:
Post a Comment